نحوه مطالبه مهریه

نحوه مطالبه مهریه

مهریه مال معین یا چیزی است که قائم‌مقام مال است و در عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می‌گیرد و در صورت مطالبه زن، وی مکلف است آن را بپردازد و این حق ارتباطی به طلاق و نفقه ندارد.

چگونگی اقدام زوجه برای اخذ مهریه

اگر مهریه وجه نقد یا در حکم نقد مانند سکه و طلا باشد، زن با در دست داشتن سند رسمی ازدواج می‌تواند به دفتر ازدواج و یا دایره اجرای ثبت (مستقر در اداره ثبت اسناد محل وقوع ازدواج) مراجعه نموده و در فرم خاصی که در آن دایره موجود است، تقاضای صدور اجراییه را نماید.

این اجراییه به مرد ابلاغ می‌شود و وی 10 روز مهلت خواهد داشت تا طلب همسرش را پرداخت کند. در صورتی که شوهر در این مدت دین خود را نپردازد، زن می‌تواند با معرفی اموال و دارایی شوهرش به اجرای ثبت خواستار توقیف اموال او شود. زن همچنین می‌تواند مطالباتی را که شوهر از اشخاص دیگر دارد و یا موجودی حساب‌های بانکی او را توقیف کند. وی این امکان را نیز دارد که تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان‌ها و مؤسسه‌های دولتی یا خصوصی کرده و تا میزان یک‌چهارم حقوق (مادام که مرد متأهل است) و نیز یک‌سوم آن را (در صورتی که زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و تا زمانی که مرد همسر دیگری اختیار نکرده) توقیف کند. اگر مهریه سکه یا طلا باشد و شوهر نتواند اصل آن را بپردازد، قیمت روز مطالبه مهریه (روزی که زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطالبه می‌کند) ملاک اجرای قانونی حکم است. اگر سند ازدواج رسمی نباشد، زن برای مطالبه مهریه خود باید از طریق تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کند.

مواد قانونی

ماده 1078- هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد، می‌توان مهر قرار داد.

ماده 1079- مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها شود، معلوم باشد.

ماده 1080- تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.

ماده 1082- به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.

مراجع مطالبه مهریه

1- دادگاه خانواده  ‌

زوجه می‌تواند با ارائه دادخواست حقوقی به دادگاه ویژه خانواده، مهریه خود، هزینه ابطال تمبر و حق‌الوکاله وکیل را مطالبه کند و همزمان تقاضای توقیف اموال همسرش را بنماید.

هزینه تمبر دادخواست مطالبه مهریه  ‌

بابت یک میلیون تومان اول مهریه، 15 هزار تومان تمبر و بابت مابقی مهریه به ازای هر یک میلیون تومان، 20 هزار تومان تمبر الصاق می‌شود.  ‌

عجز از پرداخت هزینه دادرسی:  ‌

در صورت ناتوانی زوجه از پرداخت هزینه دادرسی وی می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را به پیوست دادخواست مهریه ارائه دهد. در این صورت، دادگاه ابتدا به این خواسته رسیدگی کرده و سپس به خواسته اصلی می‌پردازد. بدیهی است که زوجه در صورت اثبات اعسار از پرداخت هزینه دادرسی معاف خواهد بود.

2- مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی

زن می‌تواند از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی مهریه خود را مطالبه کند؛ به این صورت که قباله ازدواج خود را به دفترخانه محل ثبت عقد ارائه داده و تقاضای صدور اجراییه نماید. سپس با در دست داشتن اجراییه به اداره ثبت مراجعه و مهریه خود را مطالبه کند که البته به میزان نیم‌عشر دولتی هزینه اجرایی پرداخت می‌نماید و این هزینه بعداً از شوهر اخذ خواهد شد. در این راستا اموال مرد؛ اعم از وجه نقد یا مال منقول (خودرو، تلفن همراه و ... ) یا مال غیرمنقول (ملک) توقیف می‌‌شود؛ البته به شرط این که جزو مستثنیات دین نباشد.

فرم وصول مهریه از طریق اجرای ثبت  ‌

مسئول محترم دفترخانه ازدواج شماره..... شهرستان.....

با احترام؛ با توجه به عقدنامه تنظیمی در آن دفتر، این‌جانب...... در تاریخ...... با مهریه‌ای معادل...... به عقد دایم آقای........ درآمده‌ام. با وجود آن که مهریه حق قانونی زن بوده و به عنوان دین بر ذمه زوج قرار داشته و عندالمطالبه است؛ اما نامبرده به‌رغم درخواست‌های مکرر از تأدیه مهریه قانونی این‌جانب خودداری می‌نماید. ازاین‌رو خواهشمند است به موجب این درخواست، ضمن صدور اجراییه نسبت به وصول مهریه هرگونه اقدام لازم را مبذول فرمایید.

امضای زوجه  ‌

عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه

در صورتی که مرد مالی برای توقیف و پرداخت مهریه نداشته و مستمری‌بگیر نیز نباشد، زن می‌تواند به استناد ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب سال 1377 تقاضای بازداشت یوم‌الادای وی را بنماید.

این ماده اشعار می‌دارد:  ‌

<هرکس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود؛ چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را تأدیه ننماید، دادگاه او را الزام به تأدیه نموده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد، آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می‌‌کند. در غیر این صورت، بنا به تقاضای محکوم‌له، ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تأدیه حبس خواهد کرد.>حق حبس حقی است که به زوجه تعلق می‌گیرد و زن می‌تواند بعد از عقد ازدواج، شروع زناشویی و تمکین را منوط به اخذ مهریه نماید. در این صورت شوهر مکلف است مهریه و نفقه وی را بپردازد.

مواد قانونی

ماده 1085- زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند؛ مشروط بر این که مهر او حال باشد. این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.

ماده 1086- اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود، دیگر نمی‌تواند از حکم ماده قبل استفاده کند. با این وجود، حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.

استفاده از حق حبس  ‌

برگ دادخواست به دادگاه عمومی

مشخصات طرفین (نام، نام خانوادگی، نام پدر و شغل)  ‌

خواهان (مشخصات زوجه)  ‌

خوانده (مشخصات زوج)  ‌

وکیل یا نماینده قانونی (مشخصات وکیل یا نماینده قانونی)

تعیین خواسته: صدور حکم مبنی بر الزام زوج به پرداخت نیمی از مهریه به میزان...... ریال به استناد حق حبس و بهای آن (مطالبه هزینه دادرسی)

دلایل و منضمات

 ‌1- رونوشت سند ازدواج  ‌

2- رونوشت شناسنامه خواهان دادخواست  ‌

بسمه تعالی

 ‌ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان........

 ‌با سلام؛ به استحضار می‌رساند این‌جانب.... طبق سند ازدواج شماره... مورخ.... تنظیمی در دفتر ازدواج شماره.... شهرستان.... با مهریه‌ای معادل.... به عقد دایم آقای.... (خوانده) در‌آمده‌ام. با این حال، به‌رغم گذشت مدت..... ماه به استناد ماده 1085 قانون مدنی و استفاده از حق حبس، از حضور در اقامتگاه زوج خودداری کرده و تمکین خود را مشروط به تأدیه نیمی از مهریه از جانب زوج نموده‌ام. اکنون از آن مقام عالی، تقاضای صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به پرداخت مهریه را دارم.

با تقدیم احترام

امضای خواهان....

شعبه.... دادگاه عمومی.... رسیدگی فرمایید.

 ‌نام و نام خانوادگی مقام ارجاع‌کننده....

 ‌تاریخ....

 ‌امضا، شماره و تاریخ ثبت دادخواست....  ‌

نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز

اگر مهریه وجه رایج باشد، براساس تبصره الحاقی به ماده 1082 قانون مدنی مصوب 29تیر 1376 متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد. نحوه محاسبه آن بدین طریق است:

متوسط شاخص بها در سال قبل از مطالبه‌ متوسط شاخص بها در سال وقوع عقد  مهریه

مصوبه مطالبه مهریه به نرخ روز تمامی مهریه‌های قبل از تصویب این تبصره را نیز دربرمی‌گیرد و در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفا پرداخت شود، تاریخ فوت مبنای محاسبه مهریه خواهد بود.

در تبصره ماده 1082 الحاقی 29 تیر 1376 آمده است: <چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود، محاسبه و پرداخت خواهد شد؛ مگر این که زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.>

مثال:

 ‌خانمی در سال 1382 مهریه خود را مطالبه می‌کند. تاریخ وقوع عقد سال 1360 و میزان مهریه 80 هزار تومان است. برای تعیین نرخ روز مهریه شاخص یک سال قبل؛ یعنی سال 1381 را که 89/205 است، بر شاخص سال 1360 که 42/4 می‌باشد (شاخص‌های مذکور در جدول با علامت * مشخص شده است) تقسیم نموده و حاصل را ضرب در مبلغ 80 هزار تومان می‌کنیم. نرخ به دست آمده مهریه قابل پرداخت است.

000/728/3=80000ف‌60/46 60/46=42/4ث‌98/205

برگ دادخواست تأمین مهریه به دادگاه عمومی

مشخصات طرفین (نام، نام خانوادگی، نام پدر و شغل)

خواهان (مشخصات زوجه)  ‌

خوانده (مشخصات زوج)  ‌

وکیل یا نماینده قانونی (مشخصات وکیل یا نماینده قانونی)

تعیین خواسته: تقاضای صدور قرار تأمین مهریه و بهای آن‌

دلایل و منضمات:

 ‌1- رونوشت سند ازدواج

 ‌2- رونوشت شناسنامه خواهان دادخواست  ‌

بسمه تعالی

ریاست محترم دادگاه عمومی شهرستان....

با سلام؛ به استحضار می‌رساند این‌جانب.... به موجب سند ازدواج شماره.... مورخ.... در دفترخانه ازدواج شماره.... به عقد دایم آقای.... در‌آمده‌ام. از آنجا که مهریه حق زن بوده و به مجرد وقوع عقد، زن مالک آن می‌شود، از آن مقام محترم تقاضای صدور تأمین مهریه از اموال همسرم را به میزان... ریال دارم. بدیهی است به محض صدور قرار مذکور، ظرف مهلت قانونی دادخواست وصول مهریه را نیز تقدیم خواهم نمود.

با تقدیم احترام  ‌

امضای خواهان...

شعبه... دادگاه عمومی.... رسیدگی فرمایید.

نام و نام خانوادگی مقام ارجاع‌کننده...

تاریخ.....  ‌

امضا، شماره و تاریخ ثبت دادخواست

رأی دادگاه

موضوع: تعیین مهریه و تصحیح آن در سند نکاح‌نامه

درخصوص درخواست خانم... فرزند.... به طرفیت آقای.... فرزند.... به خواسته تعیین میزان مهریه و تصحیح آن در سند نکاح‌نامه به این شرح که خواهان اظهار داشته است مهریه وی 114 سکه بهار آزادی بوده؛ ‌اما خوانده مدعی است میزان مهریه تنها 14 سکه بهار آزادی می‌باشد. خوانده در جهت اثبات ادعای خود به سند رسمی نکاح‌نامه به شماره... صادره از دفتر ازدواج شماره.... استناد نموده که مهریه در آن 14 سکه بهار آزادی قید شده و خواهان نیز برای اثبات موضوع به شهادت شهود استناد کرده است.

دادگاه قرار استماع شهادت شهود را صادر کرده و از شهود تعرفه شده با رعایت ضوابط تحقیق به عمل می‌آورد. شهود همگی اظهار می‌دارند که میزان مهریه 114 سکه بهار آزادی بوده است. دادگاه برای بررسی بیشتر موضوع، سردفتر ثبت ازدواج مربوطه را به نام مطلع احضار کرده و از وی نیز تحقیق می‌کند. وی اعلام می‌دارد که دقیقاً به یاد دارد میزان مهریه 114 سکه بهار آزادی بوده و این که در سند نکاح‌نامه 14 سکه ذکر شده، ناشی از سهو قلم است. سردفتر مذکور یک برگ رونوشت از اصل سند را که در دفترخانه مضبوط است و مهریه در آن 114 سکه ثبت شده است نیز تسلیم دادگاه می‌کند. ازاین‌رو دادگاه با توجه به مسئله 19 ذیل عنوان "فصل فی‌المهر" از کتاب "النکاح" تحریرالوسیله و با استناد به مواد 1284، 1290، 1312 و 1321 قانون مدنی دعوای خواهان را وارد تشخیص داده و مهریه واقعی خواهان را 114 سکه بهار آزادی تعیین می‌‌کند و اعلام می‌دارد که دفتر ازدواج شماره... مکلف است نسبت به اصلاح اشتباه به عمل آمده اقدام نماید. این رأی حضوری و ظرف مدت 20 روز پس از ابلاغ قابل اعتراض و رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر مرکز استان... می‌باشد.

رئیس شعبه.... دادگاه خانواده....

دادرس

موضوع: الزام خوانده به پرداخت مهریه از اموال مولی‌علیه خوانده  ‌

رأی دادگاه

در این پرونده خانم... فرزند... به طرفیت خانم.... فرزند.... به قیمومت از آقای... فرزند.... به وکالت آقای... وکیل پایه یک دادگستری، خواستار الزام خوانده به پرداخت مهریه خواهان از اموال مولی‌علیه خوانده شده است. با توجه به جامع محتویات پرونده از جمله اظهارات خواهان که بیان داشته است در تاریخ... به عقد نکاح دایم آقای.... درآمده و سپس متوجه شده که وی دچار سفاهت می‌باشد و از باب تدلیس درخواست فسخ نکاح را نموده، به موضوع در دادگاه صالح رسیدگی و طی دادنامه شماره... صادره در پرونده کلاسه.... که طی دادنامه شماره.... در دادگاه تجدیدنظر مرکز استان... نیز مورد تأیید قرار گرفته، نکاح مذکور فسخ شده است. وکیل خوانده اظهار داشته است که مطالب معنون از سوی خواهان صحیح است؛ اما بین خواهان و خوانده مواقعه‌ای رخ نداده و بنابراین مهریه‌ای به وی تعلق نمی‌گیرد. دادگاه درخصوص مورد از زوج تحقیق به عمل آورده و وی انجام مواقعه را تصدیق نموده است. زوجه نیز اظهار داشته که مکرراً مواقعه صورت گرفته است. علاوه بر این، خواهان گواهی پزشکی قانونی به شماره.... مبنی بر بکارت خود تا روز قبل از زفاف را ارائه نموده و شهود نیز شهادت داده‌اند که زوجین با هم خلوت داشته‌‌اند و پس از شب زفاف شهرت به انجام عمل زناشویی پیدا شده است. بنابراین در مجموع برای دادگاه علم حاصل شده که مواقعه بین زوجین صورت گرفته است. ازاین‌رو با توجه به مسئله 9 ذیل عنوان "القول فی العیوب الموجبه خیار الفسخ و التدلیس" از کتاب "النکاح" تحریرالوسیله و به استناد ماده 1102 و 1082 قانون مدنی و مفهوم ماده 1101 همان قانون، دادگاه خوانده را به پرداخت 50 سکه بهار آزادی به عنوان مهریه از اموال مولی‌علیه خود در حق خواهان محکوم می‌نماید. این رأی با استناد به مواد 330، 334 و 336 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل اعتراض و رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر مرکز استان... می‌باشد.

رئیس شعبه....  دادگاه خانواده....

دادرس