دستورموقت

دستور موقت

1 - دستور موقت و دادرسی فوری در قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی

 

درخواست دستور موقت

دراموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد، دادگاه به‌درخواست ذی‌نفع مطابق موارد زیر دستور موقت صادر می‌نماید ، تشخیص فوری بودن موضوع درخواست با دادگاهی می‌باشد که صلاحیت رسیدگی به‌درخواست را دارد ، دستور موقت ممکن است دایر بر توقیف مال یا انجام عمل و یا منع از امری باشد و درخواست صدور دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی معادل دعاوی غیرمالی است ، درخواست دستور موقت ممکن است کتبی یا شفاهی باشد. درخواست شفاهی در صورت مجلس قید و به امضای درخواست‌کننده ‌می‌رسد .

 

مرجع صدور دستور موقت

چنانچه اصل دعوا در دادگاهی مطرح باشد مرجع درخواست دستور موقت نیز  همان دادگاه خواهد بود و درغیراین‌صورت مرجع‌درخواست، دادگاهی می‌باشد که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد و هرگاه موضوع درخواست دستور موقت، در مقر دادگاهی غیر از دادگاههای یادشده در ماده قبل باشد، درخواست دستور موقت از آن‌دادگاه به‌عمل می‌آید، اگرچه صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را نداشته باشد.

‌

رسیدگی به درخواست دستور موقت

‌دادگاه مکلف است برای جبران خسارت احتمالی که از دستور موقت حاصل می‌شود ازخواهان تأمین مناسبی اخذ نماید که دراین‌صورت‌صدور دستور موقت منوط به سپردن تأمین می‌باشد و برای رسیدگی به امور فوری، دادگاه روز و ساعت مناسبی را تعیین و طرفین را به‌دادگاه دعوت می‌نماید ، درمواردی‌که فوریت کار اقتضاء‌کند می‌توان بدون تعیین وقت و دعوت ازطرفین و حتی در اوقات تعطیل و یا در غیر محل دادگاه به امور یاد شده رسیدگی نمود ، پس از صدور دستور موقت در صورتی‌که از قبل اقامه دعوا نشده باشد، درخواست‌کننده باید حداکثر ظرف بیست روز از تاریخ صدور‌دستور، به منظور اثبات دعوای خود به دادگاه صالح مراجعه و دادخواست خود را تقدیم و گواهی آن را به دادگاهی که دستور موقت صادر کرده تسلیم‌نماید. در غیر این‌صورت دادگاه صادرکننده دستور موقت به درخواست طرف، از آن رفع اثر خواهد کرد ، دستور موقت پس ازابلاغ قابل اجراست و نظر به‌فوریت کار، دادگاه می‌تواند مقرر دارد که قبل از ابلاغ اجراء شود و دستور موقت دادگاه به هیچ‌وجه تأثیری در اصل دعوا نخواهد داشت ، اجرای دستور موقت مستلزم تأیید رئیس حوزه قضایی می‌باشد ، درخصوص تأمین اخذ شده از متقاضی دستور موقت یا رفع اثر از آن، چنانچه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی نهایی، برای مطالبه‌خسارت طرح دعوا نشود، به دستور دادگاه، از مال مورد تأمین رفع توقیف خواهد شد.

 

اعتراض و تجدیدنظر خواهی از دستور موقت

قبول یا رد درخواست دستور موقت مستقلاً قابل اعتراض و تجدیدنظر و فرجام نیست ، لکن متقاضی می‌تواند ضمن تقاضای‌تجدیدنظر به‌اصل رأی نسبت به آن نیز اعتراض و درخواست رسیدگی نماید ولی در هرحال رد یا قبول درخواست دستور موقت قابل رسیدگی فرجامی‌نیست.

 

خسارت ناشی از اجرای دستور موقت و رفع توقیف از مال مورد تأمین

در صورتیکه قبلاً اقامه دعوی نشده باشد و یا در صورت اقامه دعوا ، ادعای خواهان رد شود ، متقاضی دستور موقت به جبران خساراتی که طرف دعوا در اجرای دستور متحمل شده است محکوم خواهد شد و در خصوص تأمین أخذ شده از متقاضی دستور موقت یا رفع اثر از آن ، چناچه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی نهایی ، برای مطالبه خسارت طرح دعوا نشود ، به دستور دادگاه ، از مال مورد تآمین رفع توقیف خواهد شد .

 

موارد رفع اثر از دستور موقت

- درصورتی که طرف دعوا تأمینی بدهد که متناسب با موضوع دستور موقت باشد، دادگاه درصورت مصلحت از دستور موقت رفع اثر‌خواهد نمود.

- هرگاه جهتی که موجب دستور موقت شده است مرتفع شود، دادگاه دستور را لغو خواهد نمود.

- درصورتی که قبلاً اقامه دعوا نشده باشد و یا درصورت اقامه دعوا، ادعای خواهان رد شود .

 

2 - دستور موقت در قانون حمایت خانواده

در قانون حمایت خانواده ، قانونگذار شرایط آسان تری را جهت صدور دستور موقت در نظر گرفته است به طوریکه دادگاه می تواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوی به درخواست یکی از طرفین در اموری از قبیل حضانت ، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آنها فوریت دارد بدون أخذ تأمین ، دستور موقت صادر کند ، این دستور بدون نیاز به تأیید رییس حوزه قضایی قابل اجراء است ، چنانچه دادگاه ظرف شش ماه راجع به اصل دعوی اتخاذ تصمیم نکند ، دستور صادر شده ملغی محسوب و از آن رفع اثر می شود ، مگر آنکه دادگاه مطابق مقررات دوباره دستور موقت صادر کند .