مراحل طلاق توافقی

طلاق توافقی بدین شکل است که زوج و زوجه پس از ینکه ادامه زندگی مشترک را به صلاح تشخیص ندادند با تنظیم دادخواستی مشترک، ممضی به امضاء هر دونفر ،با قید کلمه «طلاق توافی » در ستون تعیین خواسته از دادگاه محترم تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش به صورت توافقی می نمایند .معمولا قاعده بر این است که نام زوج و زوجه با هم در ستون خواهان نوشته می شود همچنین روال بر این است که توافقات به عمل آمده از حیث مهریه و نفقه و در صورت داشتن بچه،حضانت وی و نیز حق و حقوقات زوجه و غیره نیز در متن دادخواست نوشته خواهد شد .علی القاعده با توجه به توافق زوجین د ر خصوص طلاق توافقی از حیث صدور حکم مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید که دادگاه محترم ضمن جلب نظر داور به منظور اصلاح ذات البین و عدم موفقیت ایشان در این خصوص اقدم به صدور حکم خواهد نمود.طلاق توافقی مصداق بارز رعایت قاعده« امساک به معروف یا تصریح به احسان می باشد» . یعنی اینکه یا باید به صورت عرف و معمول زندگی عادی را ادامه داد در غیر این صورت زوجین بدون ایجاد زحمت و مزاحمتی برای یکدیگر از هم جداشوند.

چند سال پیش طلاق پدیده ای مذموم و قبیح در جامعه به شمار می رفت و افراد در شرایط بسیار سخت به فکر طلاق می افتادند یا گاه آنقدر در پیچ و خم های مراحل قانونی سردرگم می شدند که از طلاق گرفتن انصراف می دادند؛ اما امروزه با گسترش نوعی از طلاق، دیگر نیاز نیست کفش آهنین برای جداشدن از هم بپوشند. آنها می توانند با چاشنی گذشت (بخشش مهریه) براحتی به دادگاه مراجعه و پس از مدت کوتاهی از دادگاه خارج شوند، یک نفس عمیق بکشند و بگویند آزاد شدم.

تعریف طلاق توافقی

به موجب قانون، دادگاه خانواده، دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به ۱۴ مورد از دعاوی از جمله نکاح موقت و دائم، طلاق، فسخ نکاح، بذل مدت و انقضای مدت، مهریه، جهیزیه، اجرت المثل و نحله ایام زوجیت، نفقه معوقه و جاریه زوجه و اقربای واجب نفقه، حضانت و ملاقات اطفال، نسب، نشوز و تمکین، نصب قیم و ناظر قیم امین و عزل آنها، حکم رشد، ازدواج مجدد، اهدای جنین داراست؛ بنابراین طلاق توافقی نیز از مواردی است که دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به آن را دارد.

نبود طلاق توافقی در قانون

ما در قانون چیزی به نام طلاق توافقی نداریم. در واقع طلاق توافقی محصول ابتکار زنانی است که در برخورد با نواقص قانون مردسالار آن را به وجود آورده اند ما در قانون طلاقی داریم به نام خلع. در طلاق خلع زن به واسطه کراهتی که از مرد دارد باید مالی کمتر، معادل یا بیشتر از مهریه خود را به مرد بدهد تا او را راضی به طلاق کند. قضات دادگاه ها طلاق توافقی را به لحاظ قانونی با مواد مربوط به خلع توجیه می کنند. در طلاق توافقی زن و مرد توافق می کنند از یکدیگر جدا شوند و این توافق در حکم دادگاه ثبت می شود و ضمانت اجرای قانونی پیدا می کند، ولی از آنجا که زنان هیچ حربه ای برای راضی کردن همسر خود برای جدایی ندارند و مطابق با ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حق طلاق با مرد است و مرد هر وقت که بخواهد می تواند زن خود را طلاق دهد معمولا همه حقوق مالی خود را می بخشند تا همسرشان را برای جدایی راضی کنند.

علل رواج طلاق توافقی

تغییر شیوه های همسریابی در سال های اخیر، توقعات و خواسته های زوجین وتفاوت دیدگاه های آنها، شناخت کافی و مناسب نداشتن از اوضاع و احوال فرهنگی و شخصیتی یکدیگر از مهم ترین عوامل درخواست طلاق از سوی زوجین است، از سوی دیگر اعتیاد که از عوامل اضمحلال و انهدام خانواده است و همچنین بیکاری و ترک انفاق.

مراحل طلاق توافقی

برای گرفتن طلاق توافقی زن و شوهر باید به همراه شناسنامه و عقد نامه به دادگاه بروند و فرم درخواست را پر و همه موارد و مسائل مانند حضانت فرزند، ملاقات او و امورمالی مانند مهریه، جهیزیه، نفقه و غیره را مشخص کنند و پس از تقدیم دادخواست طبق روال معمول، دادگاه به آنها تکلیف می کند هریک از زوجین داوری از میان بستگانشان معرفی کنند که باید با زوجین مذاکره و سعی در مصالحه کنند. اگر داوران به نتیجه نرسیدند گزارش خود را به دادگاه می دهند و دادگاه نیز براساس توافق زوجین گواهی عدم امکان سازش صادر می کند و آنها می توانند با ارائه گواهی به دفترخانه طلاق، صیغه طلاق را جاری و ثبت کنند.

گواهی عدم امکان سازش به مدت ۳ ماه اعتبار دارد، یعنی اگر زوجین ظرف ۳ ماه آن را اجرا نکردند دیگر اعتباری ندارد. گفتنی است شوراهای حل اختلاف درخصوص اختلافات خانوادگی با توجه به تقاضای طرفین می توانند برای اصلاح ذات البین دخالت کنند، در حالی که در طلاق توافقی افراد معمولا پیش از درخواست طلاق صحبت کرده و به توافق رسیده اند و اگر باز هم علاقه داشته باشند که جلساتی برای سازش و مذاکره بگذارند بالطبع به شورای حل اختلاف که فرصت دوباره ای برای سازش فراهم می کنند ارجاع می شوند.

ایجاد مشکل

معمولا پس از صدور حکم طلاق توافقی، شوهر هیچ اجباری برای آمدن به محضر ندارد و چون این طلاق با توافق طرفین صورت می گیرد به لحاظ قانونی رفتن به محضر هم باید با توافق طرفین باشد و نمی شود توافق طرفین را با الزام همراه کرد، بنابراین برای حل این مشکل شاید بهترین راهکار این باشد که طرفین الزام رفتن به محضر را هم جزیی از تعهدات خود در دادخواست ذکرکنند تا در نهایت در حکم دادگاه منعکس شود. در این صورت می شود الزام شوهر را به آنچه خود تعهد داده است از دادگاه درخواست کرد.

مزایای طلاق توافقی

عدم تشکیل پرونده های متعدد در دادگستری

جلوگیری از رجوع مکرر زوجین به محل دادگستری

دخالت طرفین در طلاق و صدور گواهی عدم سازش

کوتاه بودن زمان صدور گواهی مربوط برای جواز اجرای طلاق

مدت دار بودن این گواهی در عرض ۳ ماه که سبب حفظ دوام عقد نکاح است در حالی که در حکم طلاق، که بدون مدت اجرایی است هر لحظه دوام زندگی تهدید می شود.

درگیری کمتر و کاهش تنش بینابین خانواده های زوجین

احتمال رجوع بیشتر زوجین در آینده به یکدیگر و تشکیل مجدد زندگی مشترک به دلیل مورد ششم

کاهش استرس فرزندان

آمارها سخن می گویند

با نگاهی گذرا به ارقام موجود طلاق توافقی می توان دریافت نهاد خانواده بویژه در میان جوانان از قداست پیشین برخوردار نیست. بر خلاف معیارهای گذشته در فرهنگ ایرانی که زندگی زیر یک سقف تحت هر شرایطی را تجویز می کرد، بسیاری از کسانی که در گیرودار مسائل و اختلافات زندگی مشترک قادر به ادامه زندگی نیستند با استفاده از شیوه طلاق توافقی به فسخ این قرارداد اقدام می کنند، به نظر می آید قداست زندگی مشترک و کراهت طلاق میان جوانان به مسائلی نه چندان پیچیده بدل شده اند.

به گزارش برنا، افزایش طلاق در زندگی هزاره سوم در ایران در حالی مرز هشدار را رد کرده است که بنا به گفته معاون قضایی رئیس کل دادگستری تهران، ۸۲ درصد طلاق های کشور در سال ۸۵ توافقی بوده است.

براساس آمارهای به دست آمده تا سال ۷۹ رشد طلاق در ایران سیری آرام و تقریبا ثابتی را طی می کرده است، اما از سال ۸۰ طلاق با سیر صعودی چشمگیری در ایران مواجه شده است.

بنابر گزارش های منتشر شده ۸۰ درصد طلاق هایی که در مجتمع قضایی خانواده انجام می شود به درخواست زنان و حدود ۴۰ درصد مربوط به درخواست طلاق زنانی است که تازه ازدواج کرده اند یا در دوره عقد هستند یا سابقه ۳ سال زندگی مشترک را با زوج دارند، همچنین براساس گزارش منتشر شده از سوی نماینده قوه قضاییه، در سال ۸۵ بیشترین مراجعه دعاوی خانوادگی در کل کشور، دعوی طلاق توافقی با ۹۳۰۷۵ مورد بوده است، در چنین شرایطی با ادامه روند صعودی بحران انفجار آمار طلاق، اضمحلال نهاد خانواده چندان دور از انتظار نیست.

برگه دادخواست

در برگه دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی) مواردی که باید درج شود عبارتند از:

مشخصات طرفین: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شغل، محل اقامت خواهان و خوانده

مشخصات وکیل یا نماینده قانونی (در صورت وجود)

تعیین خواسته و بهای آن: تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی) دلایل و منظمات دادخواست: فتوکپی مصدق عقدنامه ازدواج

شرح تقاضا:

ریاست محترم دادگاه عمومی…

سلام علیکم

احتراما، با تقدیم این دادخواست به استحضار عالی می رساند نظر به این که اینجانبان… و… (زن و شوهر) از هر جهت برای جدایی به توافق رسیده ایم، لذا با عنایت به ماده واحده مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام هر زمان که دادگاه محترم مقرر بدارد، داوران خود را معرفی نموده و تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی) را داریم.

با تشکر و تجدید احترام

نام و نام خانوادگی (زوج)

نام و نام خانوادگی (زوجه)

امضاء

این مصاحبه را بخوانید :

معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه گفت:زنانی که با توافق از همسرشان جدا می شوند به دلیل وجود پروسه طولانی مدت در دادگاه های خانواده، طلاق توافقی را می پذیرند.

شهلا کاظمی پور معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی فارس درباره طلاق توافقی با بیان اینکه در این رابطه آماری ارائه نشده است، گفت: براساس تحقیقات و پایان نامه های دانشجویان ، در۹۰ درصد طلاق های توافقی، خانم ها متقاضی طلاق هستند.
وی ادامه داد: بر اساس این تحقیقات ، بین ۳۰ تا ۴۰ درصد طلاق ها به صورت توافقی صورت می گیرد.
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در ادامه گفت : در مواردی هم که حتی مرد تمایل به جدائی دارد، طوری رفتار می کند و زن را تحت فشار قرار می دهد که زن مجبور می شود برای جدایی و طلاق اقدام کند. ضمن این که زن مجبور می شود پروسه و روند طولانی را تحمل کند.
به گفته کاظمی پور زنانی که درخواست طلاق می کنند به دلیل مشاجره های فراوانی که با همسر خود برایشان ایجاد می شود حتی امکان زندگی در همان منزل برایشان وجود ندارد و بسیاری از خانم های متقاضی طلاق مشکل جا و مکان را دارند.
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در رابطه با دلیل پذیرفتن طلاق توافقی از سوی خانم ها بیان کرد:خانم هایی که با توافق از همسرشان جدا می شوند به دلیل وجود پروسه طولانی مدت در دادگاه های خانواده، طلاق توافقی را می پذیرند.
این محقق گفت : طلاق توافقی از نظر نوع اقدام است که دادگا ه ها دیگر این نوع درخواست ها را در یک پروسه طولانی قرار نمی دهند و حکم به سرعت صادر می شود و در واقع یک نوع تسهیل به شمار می آید.
به گفته وی حتی زنانی هستند که امکان مالی دارند ولی به خاطر این دسته مشکلات از قبیل طی کردن روند طولانی ،جنگ و دعوا ترجیح می دهند توافقی جدا شوند.
کاظمی پور تصریح کرد: عده ای از مردها به دلیل غرض ورزی و لجبازی حاضر به طلاق همسر خود نیستند و همسر خود را مورد آزار و اذیت قرار می دهند در نتیجه زن مجبور می شود تا شرایط مرد را بپذیرد و تن به طلاق توافقی بدهد.
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در رابطه با وضعیت قانون در زمینه طلاق، گفت: تسهیلاتی که قانون در دادگا ه ها برای زنان ایجاد کرده بسیار شفاف است، اما در مرحله اجرا این تسهیلات وجود ندارد ضمن این که این مسأله به عنوان یکی از عوامل بروز طلاق توافقی محسوب می شود.
وی با تأکید بر بررسی عوامل طلاق در جامعه، اظهار داشت : عدم تفاهم اخلاقی و فرهنگی از جمله عوامل طلاق است و این مسأله ناشی از پروسه ای بوده است که وضعیت مالی، تحصیلات خانم و یا خودخواهی آنها را دربر می گیرد.
کاظمی پور توضیح داد : در خانواده های رده پایین جامعه مسائل مالی از عوامل طلاق است ولی در خانواده های رده بالا با وجود مسائل مالی، مصرفی بودن یا خودخواه بودن زن در بعضی موارد به عنوان عامل اصلی طلاق شناخته می شود.
معاون پژوهشی مرکز مطالعات و پژوهشهای جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در رابطه با این که آیا نقص قانون و وجود مهریه باعث می شود تا از طلاق توافقی استقبال شود، گفت: متأسفانه قوانین ما از ضمانت اجرایی ضعیفی برخوردار هستند و حتی بحث مهریه نیز در همان ابتدای مراسم ازدواج و چانه زنی های خانواده ها تخریب کننده است.