آشنایی با تشکیلات واتیکان
مقاله ای که می خوانید،اطلاعاتی کلی درباره[ واتیکان] ، مرکز مذهبی مسیحیان کاتولیک ، و ساختار سازمانی اداری آن دراختیار می گذارد طبیعی خواهد بود که در یک مقاله کوتاه ، نتوان به معرفی کامل یک چنین مرکزی که امور یک میلیارد کاتولیک جهان رااداره می کند، پرداخت ،این بحث که دراوائل نرود نویسنده محترم ، جناب حجه الاسلام سید هادی خسروشاهی ، به[ واتیکان] بااستفاده از منابع واتیکان - علاوه بر مشاهدات عینی - تهیه شده است . دیدگاهها واندیشه های خاص مسیحیان را در رابه با[ کلیسا] و[ پیتر مقدس] - پطرس - مطرح می سازد. نویسنده محترم ، دراین مقال ، قصد نقداین انوع اندیشه را ندارد...
محصول مطالعات و بررسی های درازمدت نویسند - در 5 سال اقامت بعنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در آن سامان - دو جلد کتاب تحقیقی است که در مرحله نهائی تالیف قرار دارد وامید آن که هر چه زودتر بدست چاپ سپرده شود.
(حوزه)
شاید هر بازدید کننده[ واتیکان] احساس کند که می خواهد آنچه را می بیند، به تمامی بفهمند.اگر چه باستانشناسان ، تاریخ دانان ، هنرمندان و نویسندگان از نظر گاههای مختلف ، تاریخ بناها و یادبودهای آن را توصیف کرده اند، بااین همه چیز دیگری هم وجود دارد که در تحلیل های اغلب نویسندگان نیامده است است : زندگی تاریخی[ واتیکان] که آن را به صورت[ شهر روحانی] مطرح می سازد؟
دریافت این امر - وجه روحانی مکان - یعنی برخورداری از یک نظر درست که به یافتن پاسخ به این چرائی ، که به چه دلیل این مرکز با والاترین اشکال هنری غنی شده است ، منجر می شود. چرا که زندگی[ گنجینه هنری واتیکان] در رابطه با عقیده ای خاص بوجود آمده ،ادامه می یابد.
کسی که برای نخستین بار به این شهر وارد می شود بسرعت در می یابد که در هر گوشه آن ، ذهنش از خاطرات بی شمارانباشته می شود. با ورود به[ سنت پیترو] و بازدیداز موزه ها و قدم زدن در طول یک ایوان یا با بالا رفتن از پله ه، برای بازدیداز گنبد عظیم و بلند آن ،احساس شناوری در تاریخ به انسان دست می دهد. تصاویری از گذشته ،از روزهائی که این مکان در کنار CIa Tkiumi HALIu ،در کناره شهر[ رم] وجود داشت ، در ذهن جای می گیرد. شهر که بعدها GER CATIUAKUS ،نام گرفت منطقه ای تپه ماهوری بود که نه از حاصلخیزی خاصی بهره مند بود و نه زیبائی ویژه ای داشت ،اما بدلیل شهادت[ پطرس] و تعداد بی شماری از مومنان مسیح[ ع] در دوره حکمرانی[ نرون] در سالهای 68 - 64 بعداز میلاد، به مکانی مقدس تبدیل شد. پطرس ، که یکی از حواریون خاص حضرت عیسی بود، در واقع نخستین پاپ واسقف روم نیز بود.
پیکراو، در فاصله چندمتری از محل قتل ، به خاک سپرده شد. بعدها کلیسای بزرگ کنستانتینی 1 دراین محل ، بنا گردید کلیسائی با چهاربنای جانبی و یک سالن مرکزی که در زمان تهاجم گاث ه، مندالها و سارازین ها آسیب دید،اما همچنان پا برجا ماند.از سال 300 میلادی به بعد، گروههای زایر که[ رومی] خوانده می شدند، برای زیارت واحترام به برگزیده حواریون ، به این محل می آمدند. آنان اغلب 35 پله ای را که به میدان ختم می شود، روی زانو می پیمودند.این میدان مدفن بیش از 30 پاپ بود و[ بهشت ثانی]! نام گرفته بود. زائران ، به محض مشاده شهر، سرود ROMA NOBILI ،را زمزمه می کردند و مبالغی خاطر کلیسای بزرگ می پرداختند. در طول تاریخ امپراتوران و شاهدان بسیاری در مقابل مدفن پیتر مقدس ، ماهیگیر شهر جلیله ، بوسیله پاپ وقت ، تاجگذاری کرده اند. بالاخره در قرن 16، کلیسای بزرگ دیگری دراین مکان ساخته شد که هم اکنون مورد توجه زائران و بازدید کنندگان بسیاری است .
کلیسا و جانشینان[ پیتر مقدس]
[واتیکان] اقامتگاه رئیس جسمانی - عینی کلیساست . کلیسائی که در اصل بوسیله[ عیسی مسیح] بوجود آمد و همه چیز و همه واقعیت ، برای اصول این اصل شکل گرفت . به این ترتیب کلیسا یک حلقه روحانی و در همان حال یک جامعه عینی است که ازاضخاصی که تعمید یافته اند و بر یک باور در مورد دین عیسی مسیح هستند، تعلیماتی همسان یافته اند و برگزاری شعائر هفتگانه را بعنوان راه رستگاری قبول دارند و مراسم مذهبی[ پتر مقدس] و جانشینان او به جا می آورند، تشکیل شده است .
ضرورت های چهارگانه مورد توجه کلیسا:
اول : کلیسا[ یگانه] است واین امر در وحدت ، در مذهب و در همسانی عبادت خدا و یک شکلی مراسم مذهبی ، جریان می یابد و[ پاپ] مظهر و تبلوراین وحدت محسوب می شود. دوم :[ کلیسا] مقدس است ، چرا که بوجود آورنده آن مقدس است . تمام اعضای آن به تقدس یادآوری شده اند، چرا که از یاوری روح مقدس برخورداراست . سوم : کلیسا کاتولیک است ، یعنی برای نفع یک گروه از مردم یا یک ملت تاسیس نشده است ، بلکه در جهت تامین سعادت[ نوع بشر] حرکت می کند، چرا که تمام مردم ، متعلق به خدا هستند. چهارم : کلیسا[ حواریون] را باور دارد، چون بوسیله آنان بوجود آمده و درراس آنان[ پیتر مقدس] است .
طبق باور[ واتیکان] ، کلیسا به کار[ نجات و رستگاری] که بوسیله[ پدر، پسر و روح القدس] ، تجسم یافته در[ عیسی مسیح] ادامه می دهد. طبق این باور عیسی[ پسر خدا] که از بطن باکره مقدس ، مریم ، بصورت انسان به این جهان آمده است و عیسی مسیح ، با تفویض قدرت های روحانی به[ پاپ] ها آنان را قادر به خدمت به خواهران و برادران خود می سازد.این قدرت ها عبارتنداز: آموزش با مسوولیت ، فرمانروائی و حکومت واداره شعائر مذهبی . به این شکل ،این یک ماموریت الهی در راه[ حقیقت] وسود[ نوع بشر]است ، یعنی کلیسا با اعتقاد به آموزش های انجیل ، پیام آور برابری ، برادری ، عدالت و رشد کامل فردی و جمعی است .
آموزشهای پاپ که در واقع نشان دهنده حضور مذهب است ، بایداز طریق : نشان دهنده حضور مذهب است ، بایداز طریق : گفتگوه، پیام ه، نامه به کشیشان در همچنین از راه شناخت مفاهیم و روشه، دراختیار معتقدان قرار گیرد. تمامیت قدرت قانونگذاری و[ فتوی] به کشیشان ، به صورت می گیرد. گفتنی است که قدرت کامل در قضاوت و مدیریت نیز در اختیار پاپ قرار دارد.
[پاپ] ،[ مقام عالی مقدس] ،[ پدر مقدس] [ خادم خادمین خداوند] و غیر از جمله القاب و عناوینی هستند که به جانشین[ پیتر]اطلاق می شود. کلمه[ پاپ] بمعنای پدراست .
پاپ واسقف ها
در داخل کلیسای کاتولیک دو تقسیم بندی قابل توجه است : کلیسای لاتین و کلیسای اورینتال . در هر یک ازاین دو تقسیم بندی ، کلیساهای متعدد محلی و منطقه ای وجود دارد.اداره این کلیساها به اسقف ها سپرده شده است . پاپ ،این کلیساها را به اسقف ها سپرده شده است . پاپ ، در راس شورای اسقف هاست و در تماس دائم با آنان در سراسر جهان ، بسر می برد (تا سال 1973 میلادی بیش از 3000اسقف وجود داشت )او در مورد مسایل مهم مربوط هب کلیسا می توانداسقف ها را به[ شورای عمومی] فراتر خواند. آخرین جلسه این شورا - بیست و یکمین درطول تاریخ کلیسا - بعنوان[ شورای عمومی دوم واتیکان] در سال 1364 میلادی بوسیله[ پاپ جان بیست و سوم] افتتاح واختتام آن سه سال بعد بوسیله[ پاپ پل ششم] اعلام شد. گفتنی است که نخستین شورای واتیکان در سال 70 - 1869 میلادی ، تشکیل شده بود. در سال 1965 در آخرین جلسه دومین شورای عمومی واتیکان ، پاپ پل ششم تشکیل یک ارگان جدید به نام[ شورای اسقف ها] را بعنوان ارگان رابط بین پاپ واسقف ه،اعلام داشت .این ارگان تاکنون چندین بار برای بررسی مسایل جهانی کلیسا تشکیل جلسه داده است . دستور جلسات بوسیله پاپ تعیین می شود واغلب از میان طرح هاارائه شده از سوی اسقف ه،انتخاب می گردد. وظیفه این ارگان بطور عادی وظیفه ای مشورتی است واعضای شورا همگی دارای رای مساوی هستند.از سال 1976 DICCESKN BISHCPS ،بعضی ازاسقف ها نیز به کاردینالهای عضو در قسمت[ دومین کوریا] (دفتری که از مجرای آن پاپ بر کلیسای کاتولیک فرمان می راند)اضافه شدند.
جامعه کاردینالها
پاپ دراجرای ماموریت خود، بعنوان مسوول کلیس، بطور مستقیم از سوی جامعه کاردینالها یاری می شود. کاردیناله،انتخاب کنندگان و مشاوران عالی مقام پاپ هستند.انتخاب پاپ از سال 1197 میلادی به آنان سپرده شده است . برای انجام این امر، آنها در[ کان کلیو] گردهم می آینداین کلمه بمعنای[ گردهمائی پشت درهای بسته] است ! کاردینالی حق ورود به[ شورای انتخاب] را دارد که براساس آخرین موافقت نامه صادره از سوی پاپ پل ششم به 80 سالگی نرسیده باشد.
در حدود 4 قرن ، یعنی از سال 1586 به بعد، تعداد کاردینالها ثابت و حداثکر 70 نفر بود،اما توسعه کلیس، بوسیله پاپ جان سیزدهم و پاپ پل ششم ، سبب شد تا تعداد آنها بیشتر گردد.
یک سنت چند قرنی ، بپا داشتن CCNSISTORIES است ، جلساتی که در طی آن پاپ و کاردینالها در موردامور دولتی ، تایید مقدسان جدید، اعلام نامزدی اسقف ها و کاردینالها گفتگو می کنند. علاوه براین ، بهنگام[ کریسمس] و در رو جشن تولد عبسی مسیح ، پاپ در پیامی به آنان ، موقعیت کلیسا و مسائل مبتلا به نوع بشر را در زمینه های دینی و اجتماعی بررسی می کند. دراین مراسم ، تمامی سفرای مقیم واتیکان با اکرادیته ، شرکت می کنند و پاپ پس از قرائت پیام خود با یک یک آنان دیدار و گفتگو می کند .
تعداداندکی کاردینال در[ واتیکان] زندگی می کند. مسوولیت کاردینالی که امور کشور رااداره می کند 2ایجاب می کند که در قصر [ اپوستولیک] زندگی کند، چرا که بعداز پاپ ، مهمترین شخصیت و نزدیک ترین همکاراواین گروه از کاردینالها هستند.
[رومن کوریا] چیست ؟
[ رومن کوریا] یک سازمان اداری است که از دوایر مختلف تشکیل شده است و پاپ را بعنوان[ رهبر جهانی کلیسا] یاری می دهد. به این سازمان اسامی گوناگونی اطلاق می شود که در میان آنها معروف تراست .
شکل فعلی این سازمان در ماه اوت سال 1367 بوسیله پاپ ششم ، بررسی شده و تصمیم هائی گرفته شد براین اساس ،اعضاء کارکنان و مشاوران آن برای مدت سال ،از سوی پاپ منصوب می شوند. مانعی برای انتصاب مجدداین افراد وجود ندارد و کار سازمان و دوایر مربوط به آن ، تماس نزدیکتر بااسقف و کنفرانسها و نشست های آنان است .
در شکل جدید و بدلیل انتخاب کارکنان از کشورهای مختلف ،[ رومن کوریا]، در حال حاضر، یک بعد مشخص بین المللی یافته است .
در رومن کوری، براساس قانون مورداشاره سال 1967 مکان نخست ،از نظر تقسیمات اداری به دو سازمانی داده شده است که مستقیما با پاپ کار می کنند.این دو سازمان عبارتنداز سازمان امور کشور 3 و شورای امور عمومی کلیسا 4 . مقراین سازمان ، نزدیک به آپارتمان پاپ و در طبقه سوم[ قصراپوستولیک] است . سازمان امور کشور، مرکزی است که از مجرای آن فرامین و رهنمودهای پاپ ابلاغ می شود. حفظ و برقراری رابطه با دوایر مختلف کوری،اسقف ها و نمایندگان آن در سراسر جهان ، نمایندگان کشورهای خارجی واشخاص خصوصی ، بعهده گردانندگان سازمان است که در راس آن ، کاردینال ، مسوول این امر قرار گرفته است و بوسیله جانشین او یاری می شود. گفتنی است که کاردینال ، مسوولیت دوایر مختلف را بعهده دارند، تشکیل جلسه می دهد. ریاست این جلسات بااوست . دراین سازمان همچنین مدیریت و دفتر نشریه رسمی واتیکان و کتاب سال آن قرار دارد. همه ساله کتابی در بیش از هزار صفحه به نام فعالیتهای[ واتیکان] از سوی این سازمان چاپ و پخش می گردد.
شواری امور عمومی کلیس،از سال 1967 نسبت به سازمان امور کشور، استقلال بیشتری یافته است . قبلااین شورا بخشی از سازمان فوق بود. سازمان ، در حال حاضر مسوولی ویژه دارد. مسایل مربوط به مذاکرات ، روابط با دولت ها و ملت ها در حوزه مسوولیت های آن است . علاوه براین مسائل مربوط به نمایندگان پاپ نیز مشترکا با سازمان امور کشور رسیدگی می کند.
در زمینه[ حقوق بین الملل] واتیکان ، مشکل خاصی از حاکمیت را داراست ، حاکمیتی که از حاکمیت ارضی کشور واتیکان جداست . به این معنا که حاکمیت کلیس، بعنوان جامعه ای مستقل و فارغ از هر قدرت زمینی در سراسر جهان ، بوسیله او نمایندگی می شود.
بعنوان یکی هستی و واقعیت مستقل ، کلیسا همواره فعالیت کرده است . یعنی از سوئی نمایندگان خود را به کشورهای مختلف فرستاده ، واز دیگر سو نمایندگان آنان را پذیرفته است . روابط سیاسی ازاین نوع ، در سالهای اخیر گسترش چشمگیر یافته است . در پایان سال 1984 نمایندگان سیاسی واتیکان 78 نفر و نمایندگان غیرسیاسی آن 15 نفر بود. لازم به یادآوری است که ماموران سیاسی واتیکان ، در یک آکادمی که در سالهای پیشین تاسیس شده است ، آموزش های لازم است را می بینند. تا سال 1983، همچین 82 هیئت سیاسی ، در واتیکان پذیرفته شده بود. نمایندگان سیاسی خارجی در واتیکان بعنوان یک قاعده عمومی در[ رم] زندگی می کنند واز مصونیت سیاسی برخوردار.این امر، بدلیل مساحت کوچک واتیکان است که اقامت و زندگی هیئت های نمایندگی خارجی را در آن ، مشکل می سازد.
وظایف وامور مربوط به نمایندگان پاپ ، بوسیله پاپ پل ششم در فرمان سال 1969 دقیقا معین شده است . نماینده غالبا یک[ اسقف اعظم] است و قبل از هر چیز، یک روحانی است و در خدمت کلیساست و بعنوان رابط بین کلیسای محل ماموریتش با پاپ ، عمل می کند. علاوه براین ماموریت اساسی ،او نماینده واتیکان در کشور و دولت محل ماموریت خویش نیز هست .
باید در نظر داشت که واتیکان برای مسائل مربوط به صلح ، خلع سلاح ، امنیت بین المللی ، رشد و هم چنین مسایل اجتماعی ، فرهنگی و عملی اهمیت ویژه قائل است و بهمین دلیل است که در موسسات مربوطه بین المللی ، نظیر یونسکو و ...[ نماینده دائم] دارد.
گروههای ویژه روحانی 1 oongregationبجای وزارتخانه های پاپ عمل می کنند،این نام از کلمه سنتی می آید که مشخص کننده دیدارهای گروهی از کاردینالها واسقفهائی است که عضو یک دایره هستند. در حال حاضر، ده گروه ویژه روحانی فعالیت می کنند و نام بسیاری از آنان با نام هائی که مسوولیت ها و وظایف آنان را بهتر تعیین کند، عوض شده است . همانطور که نیازهای تازه ، سبب تغییر در سازمان دهی اداری پاره ای از دوایر مستقل شده است .
گروه ویژه روحانی در دفتر مقدسی که در سال 1542 شکل گرفت ، نخستین گروهی بود که تغییرات سازمانی در آن رخ داد و نام آن به[ گروه ویژه روحانی برای دکترین ایمان] تغییر یافت .این گروه ، مسوول کلیه مسایلی است که در زمینه ایمان واخلاق پدیدار می شود. مشاوران گروه ،از میان صاحب نظران کاتولیک در سراسر جهان انتخاب می شوند.
در یازدهم اوریل 1969، کمیسیون بین المللی [مذهب شناسی] در داخل این گروه شکل گرفت تا به مسایل مربوط به [دکترین ایمان] رسیدگی کند. نمایندگانی از مکاتب و ملیت های مختلف در این کمیسیون عضویت دارند. کمیسیون اقلا سالی یکبار تشکیل جلسه می دهد و به[ کمیسیون اسقفی انجیل] مربوط است ارتباط این دو کمیسیون ، در سال 1971 بوسیله پاپ پل ششم به رسمیت شناخته شد.
گروه ویژه روحانی برای اسقف ها:این گروه در سال 1589 میلادی تاسیس شد و مسایل مربوط به کلیساهای محلی و پیشواهای روحانی آنان ار که در[ گروه ویژه روحانی برای کلیساهای شرقی] پذیرفته نشده اند، بررسی می کند.این گروه ، در خدمت اسقف هاست و در همان حال که مسائل مربوط به تاسیس واصلاح قلمرواسقف ها را حل می کند واسقف ها و فعالیت های روحانی آنان را نیز، در قلمرو خود بعهده دارد، پیگیری جریانات شوراهای منطقه ای را (شوراهائی که در مناطق مختلف در یک کشور فعالیت می کنند) مطالعه می کند. کنفرانسهای اسقفی نیز، بااین گروه است . دو کمیسیون اسقفی به این گروه وابسته است : کمیسیون اسقفی برای مهاجران و مسافران (نظیر توریست ه، پناهندگان و دریانوردان ) و کمیسیون اسقفی برای آمریکای لاتین .
گروه ویژه روحانی برای کلیساها شرقی :این گروه در سال 1862 شکل گرفت و در سال 1917 مستقل شد. گروه درارتباط با قلمرو واسقف ه، روحانیت ، مذهب و آیین های شرقی با گروه های ویژه روحانی برای موسست غیرمذهبی و دیگر گروه های مربوطه همکاری دارد. به اضافه آنکه این گروه ، در مورد مسائل مربوط به بعضی کشورهای آفریقائی و خاورمیانه ، ازاختیارات ویژه ای برخورداراست .
گروه ویژه روحانی برای نظم شعائر مذهبی :این گروه در سال 1908، تشکیل شد و هر مساله ای که مربوط به[ شعائر 7 گانه] شود، در حوزه عملکرد آنست .
گروه ویژه روحانی برای روحانیت : تاریخ تاسیس آن به گروهی که در سال 1564 بوجود آمد، بر می گردد. تا قبل از 1967، کار گروه ، مشاوره و تنظیم واظهار نظر در مورد صحت تعابیر بود. در حال حاضر، گروه ، در خدمت روحانیت است و برنامه هایش ، با مسائل روحی کشیش ها و نوسازی پیشوائی روحانی ، مربوط می شود. مطالعه و تنظیم برنامه های کشیش ها و اعزام آنان به کشورهای مختلف جهان ، بااین گروه است . بعلاوه آن که مسائل مربوط به اداره کلیسا و میراث هنری آن را نیز زیر نظر دارد .
گروه ویژه روحانی برای موسسات مذهبی و غیرمذهبی :این گروه از سال 1586 تا[ 1908 گروه ویژه روحانی برای قواعد] نامیده می شود.از 1908 تا 1967 کار گروه در رابطه با[ زندگی مذهبی] بود ولی در حال حاضر، امور مربوط به مسائل غیرمذهبی را نیز زیر نظر دارد.
گروه ویژه روحان برای مسیحی کردن مردم :این گروه در سال 1622 به فعالیت آغاز کرد و در آن هنگام ، عرصه فعالیتش بیشتر در سرزمینهای مکشوفه ! جدید و بعضی کشورهای اروپائی که مسیحیت در آن روبزوال می رفت ، بود. در حال حاضراین گروه درابعاد مختلف زندگی کلیسا فعالیت می کند و مناطق مخصوص دراروپا و آمریکا و تقریبا تمام آفریق، خاور دور نیوزیلند واسترالیا (بجز یک استثناء که تقریبا تمام فلیپین باشد) را زیر نظر دارد.اداره منطقه فیلیپین را دائره خاصی بعهده دارد !
واتیکان ، مرکز تاریخی هنر
در سال 1960 میلادی ، واتیکان در[ سازمان بین المللی حفظ آثار هنری در صورت وقوع جنگ] 1 به ثبت رسید.این امر، بمعنای برسمیت شناخته شدن واتیکان بعنوان یک واقعیت ویژه هنری ، در جهان است . صورت پذیرفتن این امر، نه بدلیل شخصیت ها و بناهای یادبود آن ، بلکه بدلیل آن است که واتیکان ، والاترین ارزشهای هنری را عرضه می کند. یک هیئت دائمی ، بر کار حفظ هنری و بناهای تاریخی آن نظارت دارد.
کتابخانه اسقفی واتیکان ، به در اختیار داشتن مجموعه های عظیم خطی ، تاریخی و فرهنگی معروف است . فکر ایجاداین کتابخانه ، نخستین بار بوسیله پاپ نیکلاس پنجم (1455 - 1447م ) مطرح شد،اما کتابخانه ، پس از درگذشت وی ، بسال 1475احداث گردید. کتابخانه ، در حال حاضر دارای 70 هزار جلداثر خطی ، صدهزار سند دست نوشته و یک میلیون کتاب چاپی و صدهزار نقشه است . وابسته به همین کتابخانه ، بخشی است که وسیع ترین و کاملترین مجموعه های[ سکه] مربوط به پاپ و جمهوری رم را شامل می شود. یک مدرسه کتابداری نیز به کتابخانه مربوط است .
در حدود سال 1600این فکر مطرح شد که واتیکان ، علاوه بر کتابخانه ، می باید آرشیو مخصوص به خود را داشته باشد.این فکر، بهنگام[ پاپ پیو پنجم] عملی شد. نسخ نامه ه، قواعد و فرامین پاپ هااز قرن سیزدهم ببعد، نخستین هسته های آرشیو را تشکیل داد. به این ترتیب و بااین سابقه تاریخی است که[ آرشیو مخفی واتیکان] شکل گرفته است . آرشیوی که در طی قرون درارتباط و همکاری با آرشیوهای مختلف مربوط به کلیسا بوده است . براساس موافقتنامه قانونی لئوی هشتم (1903 - 1878) درهای آرشیو برای استفاده[ فرزانگان] در سال 1881 گشوده شد وازاین سال آرشیو، در حقیقت به منزله مرکز پژوهشهای تاریخی مورداستفاده قرار گرفت . درارتباط با آرشیو، مدرسه ای برای تربیت کارکنان آن وجود دارد. همانطور که مدرسه[ شناخت خطوط قدیمی] و[ مدرسه سیاست] نیز، در واتیکان بکار آموزش می پردازد.
مرکز علمی :
در حوزه علوم تجربی و ریاضی ، واتیکان موسساتی آموزشی ، بااعتبار جهانی دراختیار دارد. آکادمی علوم 7 که در سال 1936 میلادی ، بوسیله [پاپ پیوس یازدهم] تاسیس شد، در حقیقت ، ریشه در مدرسه ای باستانی دارد، که در سال 1603 میلادی در[ رم] به فعالیت آغاز کرد. مدرسه را یک هیئت 7 نفری از دانشمندان که بوسیله پاپ از میان ملل مختلف انتخاب می شوند،اداره می کنند. بااین هدف که آزادی آن ، پیشرفت دانش وارتقاء پژوهشهای ضروری در جهت پیشبرد علوم عقلی ، تامین گردد .
یک پایگاه[ ستاره شناسی] نیز در برج بادها 8 بین سالهای 1580 - 1578 بدستور[ پاپ گریگوری سیزدهم] ساخته شد. تغییر در تقویم ، که بوسیله این پاپ در سال 1582 پدید آمد، درارتباط با نخستین نشست ستاره شناسان در محل این پایگاه بود. پایگاه ، بعدها به محل ساختمان [لئوی سیزدهم] انتقال یافت و بالاخره بهنگام[ پاپ پیوششم] به ویلای پاپ منتقل گردید. در آخرین تغییر محل ، پایگاه به وسائل مدرن مجهز شد و یک آزمایشگاه علوم مربوطه نیز به آن منظم گردید. پایگاه ، بطور منظم برنامه های پژوهشی اش را دنبال می کند و با رصدخانه های معتبر جهان درارتباط دائم است . به بناهای هنری و موزه ه، بطور مختصراشاره خواهد شد،اما در همین جا لازم به تذکراست که اداره ویژه ای مسوولیت رسیدگی به آن را به عهده دارد.این اداره در قرن 16 و بهنگام آغاز ساختمان کلیسای بزرگ فعلی ، آغاز بکار کرد واعضای آن را معماران و تکنسین هائی تشکیل می دهند که به آنهااصطلاحاsampietrini گفته می شود. یک استدیو موزائیک به این اداره وابسته است .
انتشارات واتیکان :
واتیکان دارای یک مرکز چاپ و انتشارات 9است که کارهای چاپی به زبانهای مختلف راانجام می دهد و یک روزنامه به نام Losservatore romanoاخبار و مسائل سیاسی - مذهبی را گزارش می کند.این روزنامه در سال 1861 به وجود آمد واز آن تاریخ تاکنون ، بطور مرتب منتشرشده است .
در قسمت رسمی که غالبا در صفحه اول روزنامه قرار دارد، سخنرانی های پاپ ،اسناد رسمی واخبار مربوط به واتیکان چاپ می شود. گذشته از این ، روزنامه ، بطور کلی به امور مذهبی با تکیه ویژه به فعالیت های کلیسا در سطح جهانی ، مسائل سیاسی ،اجتماعی واقتصادی می پردازد. واتیکان ، همچنین هفته نامه هائی به زبانهای : آلمانی ،انگلیسی ، اسپانیائی ، پرتغالی وایتالیائی را چاپ و پخش می کند. یک هفته نامه مصور نیز، با Losservatore romano Domenica از سال 1934 میلادی ، به طور مرتب منتشر ساخته است .
اموراین نشریات روزنانه و هفتگی را موسسه مخصوصی به نام Losservatore romano انجام می دهد 10 .
از سال 1931، واتیکان یک فرستند رادیوئی دارد که بوسیله[ پاپ پیوس ششم] و[ مارکولی] افتتاح شده است . رادیو واتیکان 20 ساعت در شبانه روز، به 30 زبان زنده دنی، برنامه پخش می کند و شنوندگان خود را در جریان مسائل واخبار مربوط به کلیسا و جهان قرار می دهد.
واتیکان ، بمثابه یک کشور:
براساس قرارداد منعقده بین واتیکان وایتالیا در تاریخ یازدهم فوریه 1929 میلادی ، [واتیکان] یک کشور مستقل با مساحت 44.1 کیلومتر مربع بشمار می رود و البته جمعیت آن ، با توجه بمقدار مساحت از چند صد نفر تجاوز نمی کند، ولی بعنوان باقیمانده ای از قرن ها قبل ، و بعنوان ایالت پاپی ، کشور واتیکان دارای آزادی برای انجام[ ماموریت های روحانی] است . براساس قرارداد مذکور، بعضی از دارائی های غیر منقول کلیسا که خارج از[ مرزهای واتیکان] هستند، جزو اموال واتیکان محسوب می شوند.از آن جمله است ، کلیسای بزرگ 11 و دیگر ساختمانهائی ازاین قبیل .
پاپ در راس کشور واتیکان قرار دارد واز نظرامور قضائی ،اداری و قانونگذاری قدرت مطلق را داراست .امور قانونگذاری و اداری از مجرای کمیسیون پاپی 12اعمال می شود وانجام امور قضائی ،از کانال دادگاه های ویژه صورت می پذیرد. و جدااز کمیسیون پاپی ،[ دولت] 13 ،امور مربوط به[ کشور] رااز مجرای یک[ دبیرخانه عمومی] اداره می کند.این دبیرخانه دارای 7اداره به شرح زیراست :
شورای امور عمومی ،امور حقیقی ، کارمندان ، حسابداری مرکزی ، تجارت ، امنیت ، پست و تلگراف . سه مدیریت عمومی ، کارهای مربوط به : بناهای یادبود، موزه ه، گالری ه، خدامات تکنیک و رادیو واتیکان رااداره می کنند. پنج مدیریت نیز، به مسایل مربوط به خدمات اقتصادی رصدخانه واتیکان ، خدمات بهداشتی ، باستانشناشی و پژوهش و ویلاهای پاپی ! رسیدگی می کنند.
[ اداره زائران] و جهانگردان که زیر نظر دولت فعالیت می کنند، با این هدف کار می کنند که تسهیلات لازم را برای[ جذب زائر] درابعاد فرهنگی و مذهبی بوجود آورد.
کشور واتیکان پرچم خاص خود را دارد که از 2 قسمت تشکیل شده است . بعداز چوبه ، قسمت زرد و بعداز آن قسمت سفیداست که نشانه کشور، بر آن نقش بسته است .
سرود رسمی واتیکان مارش پاپی است 14 که بوسیله چارلز گونود 15 برای جشن یاد بود پنجاهمین سال ورود[ پاپ پیوس ششم] به جامعه کشیشی ، ساخته شده است .
انحلال[ نیروهای مسلح پاپی] (گارداحترام ، ژاندارمهای پاپی و گارد پالاتین که فرمان آن در چهاردهم سپتامبر سال 1970 میلادی ، بوسیله پاپ پل ششم صادر شد) به دلیل تاکید! بر[ ماموریت مذهبی جانشینان پیتر مقدس] صورت گرفت . تنها نیروی باقیمانده ،[ گاردسوئیسی] با لباسهای ویژه ای است که گفته می شود بوسیله[ میکل آنژ] طراحی شده است .
یک سرویس امنیتی (بدون یونیفرم ) وابسته به اداره مرکزی امنیت ، مسائل ضروری را که در رابطه با[ برقرای نظم] ! وجود دارد، حل و فصل می نماید.
[ کشور واتیکان] دارای سرویس پست و تلگراف ویژه خویش است و تمبرهای خود را چاپ و بفروش می رساند. علاوه براین ، مسکوکات واتیکان ، درایتالیا آزادانه بکار می رود و واتیکان مالک ایستگاه قطار خود نیز هست .
واتیکان ، در بسیاری ازاتحادیه های دولتی - بین المللی عضواست و همچنین بعضویت بعضی ازاتحادیه های غیر دولتی نیز در آمده است . هسته اصلی این کشور، یا شهر مقدس ،اصول، کلیسای بزرگ[ سنت پیترو] قصر حواریونی و موزه ها و کتابخانه است . پاپ های بسیاری نیز ساختمانهای دیگری به این مجموعه افزوده اند.
در قسمت شمال غربی مجموعه ساختمانه، باغهای واتیکان قرار دارد که در بین دیوارهائی که بوسیله[ پاپ پل سوم] ،[ پیوس چهارم] و[ اوربان هشتم] بین سالهای 1550 تا 1460 میلادی ، ساخته شده است ، محصوراست .
میدان و کلیسای بزرگ[ سنت پیترو]
هر زائر یا توریستی که به تماشای[ سنت پیترو] می آید، فورا در محاصره ستونهای برافراشته ای واقع می شود که میدان را در جلو کلیسا محصور کرده است .این بهترین کار[ برنی نی] معمار معروف است . میدان ، 240 متر عرض دارد و درانتهای دیگر آن که کلیساواقع می شود، نماهای کار[ مورانو] واقع شده است.[ برنی نی] این عمارت میدان را بفرمان [ الکساندر هفتم] بین سالهای 1667 - 1656 بپایان رساند و موفق شد تا هدف[ کلیسا] را در آن معکس سازد.
در میانه میدان ، نشانه ای به طول 88.25 متر وجود دارد که در چهار گوشه آن چهار شیر برنزی قرار گرفته است . آنها بوسیله [ کالی گولا] از مصر آورده شدند. در سیرک مخصوص او جایگزین گردیدند. درانتهائی ترین نقطه این یادبود قطعه ای از صلیب قدیمی ، قرار گرفته است .
بفرمان SINTUSY ،نشانه یادبود بوسیله[ دومینیکو فونتانا] درسال 1986 م ساخته شد. دو فواره به ارتفاع 14 متر در هر سوی این بنا که OBELISK ،خوانده می شود، قرار گرفته است . آن که در طرف راست است بوسیله[ مادر نو] در سال 1613 و آن که در طرف چپ واقع شده بوسیله[ کارلوفونتانا] در سال 1670 ساخته شد. دو سنگ مدور که بین OBELISK ،و هر یک از دو فواره واقع شده است ، مرکزاصلی توجه می باشد. در قسمت چپ میدان ، بعداز COLONNAD سالن سخنراین است که بوسیله معمار[ پیرلوئیجی نیروی] ساخته شده و بوسیله[ پل ششم] در ژوئن 1971افتتاح گردید. سالن گنجایش 7000 صندلی و 12000 نفرایستاده را دارد. بین کلیسای بزرگ و قصر حواریین ، قسمتی از عبادتگاه SISTINE ،قرار گرفته است که شاهکار[ میکل آنژ] در نقاشی در آن واقع است .
قصر حواریین 46:این قصر در قسمت راست مجموعه [ برنینی] واقع شده است و به مجموعه ساختمانهائی اطلاق می شود که از قرن سیزدهم تا قرن نوزدهم بنا شده اند. نخستین ساختمان با INNO III ،(11981216) آغاز و با نیکلاس سوم (1280 - 1277)ادامه یافت . پاپ اخیر، فرمان ساختمان قسمت مرکزی را صادر کرد. ساختمانهائی که به آن اضافه شده اند بوسیله دو آرشیتکت ، یعنی[ دومنیکو] و[ کارلوفونتانا] بفرمان SIATUs v ،بنا گردیدند. در ورودی اصلی در[ برنز] نامیده می شود در کناراین در، پله های سلطنتی واقع است . در طرف راست آن ، پله های PIU IX ،که به CORTILID SAN DJASC ،منتهی می شود. پس از آن سه لژ[ رافائل] قرار دارد که دومین لژ به وسیله را فائل نقاشی شده است . آپارتمان خصوصی پاپ در بالا واقعند. هر ظهر یکشنبه و در روزهای مقدس ، پاپ ، در دومین پنجره ظاهر می شد و برای مردمی که در میدان[ سنت پیترو] گرد آمده اند، سخنرانی کرده و با آنها دعا می خواند!
در طبقه دوم ، آپارتمان [پاپی] برای مستمعین واقع است .این آپارتمان مجموعه ای ازاطاقهاست که به کتابخانه پاپ متصل می گردد. مستمعین رسمی بطور فردی یا در گروههای کوچک ، به دیدن پاپ می روند و هر چهارشنبه ، بطور معمول پاپ زائران را دراین مکان می پذیرد.این مراسم ، در سالن سخنرانی واتیکان برقرار می شود. بجز تابستان پاپ به ویلای پاپی در محل مورداشاره تغییر مکان می دهد و به رسیدگی امور در محیطی ییلاقی ،ادامه می دهد. ملاقات کوتاه با زائران در یکشنبه های تابستانی ،از بالکن این ویلا انجام می شود، در همان حال سخنان پاپ از بلند گوهائی که در میدان [سنت پیترو] قرار گرفته است ، پخش می گردد.
بخشی از ساختمانهائی که مجموعه قصر حواریون را تشکیل می دهند، عبارتنداز: عبادتگاه پائولین 16 ساخته شده به وسیله[ پل سوم] 1549 - 1534 - آپارتمان برجیا 17 و عبادتگاه نیکلاس پنجم . برای رسیدن به این مجموعه هنری ، می بایداز موزه ها گذشت .
کلیسای بزرگ سنت پیترو، در بالای مدفن حوالای برگزیده عیسی ، بعنوان رهبر جسمانی کلیس، تمام کسانی را که به[ رم] وارد می شوند، چه بدلایل مذهبی و چه بدلایل فرهنگی بخود جذب می کند. دراین محل است که بیشترین مراسم عبادی ، بوسیله شخصی پاپ برگزار می شود. در چنین موقعیت هائی یک کرویژه ، مراسم را همراهی می کند.این کر که در سالهای بسیار دور شکل گرفته است . کر SISTIKS ،خوانده می شود.
البته کلیه نمایندگی های مقیم در واتیکان ، برای شرکت در تمامی این مراسم دعوت می شوند، ولی طبعا نمایندگان مسلمان ، در مراسم[ خاص مذهبی مسیحی] شرکت نمی کنند (مانند زانو زدن در برابر پاپ ،استفاده از نان مقدس ، خواندن دعاها و ...).
شهادت[ پطرس] و یادبود حواری :
در کلیسای بزرگ واتیکان ، در زیر گنبد[ میکل آنژ] مکان پاپی واقع است که به وسیله کاربرنزی[ برنینی] محصور گردیده و مکان پاپی دقیقا در بالای مدفن سنت پیتر واقع شده است . براساس یک سنت پا در قرون ، کلیسا معتقداست که ماهیگیراهل[ جلیله] به[ رم] ، پایتخت امپراطوری ، آمد تا[ انجیل] بیاموزد.او به هنگام[ سلطه نرون] رنج فراوان برد و سرانجام هم بدستور وی به شهادت رسید. شهادتگاه او نخست محل سیرک بود که بعدها بوسیله امپراطور[ کنستانتین] نخستین کلیسا در آنجا بنا گشت .
اسناد و مدارکی که در دسترس ماست ، نشان می دهد که شهادت[ پطرس] - پیتر مقدس - در زمانی کوتاه بعداز آتش سوزی معروف[ رم] در جولای سال 64 میلادی و به احتمال زیاد در پائیز همان سال ، در محل سیرک اتفاق افتاد. گفته می شود که بدن اواز صلیب پائین کشیده شد و دفن گردید. این امر بوسیله مسیحیان PIOUS ،در کناره سیرک و در آنسوی جاده عملی شد.این مکان قبلا نیز بعنوان گورستان مورداستفاده بود. نخستین مقبره ، یک سنگ قبر ساده بالای زمین بود که از همان آغاز مورد توجه ویژه واقع می شد. بعداز مرگ[ نرون] ، سیرک ، مورداستفاده قرار نگرفت و محلی برای نگهداری بیماران جزامی شد. بعدها به هنگام کنتسانتین ،این محل با خاک پر شد و نخستین کلیسای بزرگ به یادبود [سنت پیتر] بنا گردید.این امر به دلیل احترام ویژه ای که مسیحیان آن روز برای این مکان قائل بودند، صورت گرفت . باقیمانده های شهر جزامیان در سطح نخستین طبقه کلیسای امروز واقع است و گوشه هائی از معماری رم قدیم را می نمایاند. بعضی از آثار باقیمانده به خانواده های غیرمسیحی متعلق است که بعدها همان خانواده ها نیز، به دین عیسی گرویدند.این باقیمانده ها نیز، به دین عیسی گرویدند.این باقیمانده ه، بسیاری از گوشه های تاریک را در مورد هنر و تاریخ ادیان ، در قرن اول امپراطوری ، روشن می کند. که در بین عوامل یافته شده ، پرستشگاهی است که در قرن اول به یکی ازادیان غیریکتا پرست تعلق داشته و در قرن سوم بوسیله نشانه های مسیحی پر می شود. در تزئینات داخلی ، بوسیله موزائیک ،این مفاهیم بوضوح دیده می شود: [ما چوپان خوب را می بینیم . ماهیگیر فرزانه] .این واقعیت که چرااین ساختمان کوچک پرازاینگونه موزائیک های غنی است ، تنها چنین قابل توجیه است که ساختمان کوچک پر از اینگونه موزائیک های غنی است ، تنها چنین قابل توجیه است که ساختمان به مدفن [ سنت پیترو] نزدیک است . کوتاه زمانی بعداز نیمه قرن دوم ، در بالای گور قدیمی [سنت پیتر]، یک محل کوچک برای مراسم بخاک سپاری ساخته شده .این ساختمان ، یک عمارت دو طبقه بوده که بر دو ردیف ستون های مرمراستوار می گردید. بین این ستونه، دیواری بود که در حال حاضر به آن[ دیوار قرمز] می گویند. این دیوار، مدفن [ سنت پیترو] را از گورستانی که در طرف غرب واقع بود، جدا می کرد. درمقابل ساختمان و در قسمت شرقی آن ، محوطه ای چهار در هفت متر وجود داشت که در حال حاضر باستان شناسان آن را [ منطقه] می نامند.
در پایان قرن سوم وابتدای قرن چهارم ، رویه شمالی بن، با آثار هنری تازه ای پوشانده شد و نوشته هائی به لاتین که بین سالهای (1957 - 1953) خوانده شد به این امر گواهی می دهد.اگر چه خواندن این کلمات به آسانی میسر نبود و نیست ،امااین مکان وجود داشت تا نامهای مسیح ، مریم ، پیتر، تشخیص داده شود. نخستین دهه های قرن چهارم در تاریخ کلیسا و بنای یادبود [سنت پیرو] اهمیتی بسزا دارد. بعداز صلح با کلیس، امیراطور [کنستانتین] تصمیم گرفت تا [رم] را با کلیساها بیاراید. برای ساختن آن این احتیاج وجود داشت تا قسمت قابل توجهی از [ شهر جزامیان] خاکریزی شود. این امر بین سالهای (315-321) صورت گرفت و پس از آن بنای یاد بود [کنستانتین] بخاطر [سنت پیترو] که قسمت هائی از آن تا امروز برجا مانده است ،احداث شد. مردم زمان [کنستانتین] ، بنای مجبور را مقبره واقعی سنت پیترو می دانستند. در داخل بنا محوطه ای در قطر دیوار وجود داشت ، که مرمرکاری شده بود که در میان آن مقادیری استخوان با باقیمانده هائی از لباس بدست آمد، پژوهش های باستانشانس ، مردم شناس و آزمایش های ویژه دیرین شناسی که بین سالهای (1964 - 1962) انجام گرفت ، نشان می دهد که دخمه مرمرین ، به زمان کنتسانتین بر می گردد و آنچه در آن بوده به همان زمان مربوط است . گر چه استخوانها به همان قدمت مدفن پیتر هستند. پارچه های بدست آمده که با طلا نیز ساخته شده اند، میتواند به کسی حتی خود حواری نیز متعلق باشد. به این ترتیب اطلاعاتی که بوسیله دانش های روز تایید می شود نشان می دهد که استخوانها امکانا متعلق به حواری مزبوراست که از محل اصلی آن در زمان کنستانتین به محلی خالی از رطوبت منتقل شده است در طول زمان ، سه ساختمان دیگر در محل بنای یادبود [کنستانتین] ساخته شد. نخست بنای گرگوری بزرگ (604 - 590)، دوم بنای مربوط به CALIKTUS III ،(11191124) که بنای گرگوری را در بر می گیرد و بالاخره بنای مربوط CLEMENT CIII ،که در حال حاضر جایگاه پاپی کلیسای فعلی است . در پای جایگاه فعلی ، مکانی برای [اعتراف] وجود دارد که به عبادتگاهی بدون سقف شبیه است .
تاریخچه سیاسی واتیکان :
صرف نظر از مسائل معماری - موزه ها و آنچه به آثار فعالیت های فرهنگی - مذهبی مربوط می شود، تاریخچه سیاسی واتیکان بعنوان یک کشور، تاریخچه سیاسی واتیکان بعنوان یک کشور، با موقعیت ویژه ، چنین است :
برای یک دوره تقریبا هزار سال ، یعنی از هنگام[ شارلمانی] تا زمان ورودایتالیائی ها به رم ، در محل پورتاپیا 18 در سپتامبر 1870 منطقه به پاپ ها و کلیسا تعلق داشت . در دوران یکپارچه سازی پادشاهی ایتالی، رفته رفته متعلقات مربوط به پاپ که در میانه شبه جزیزه از دریائی تا دریائی را در بر می گرفت (خشکی بین آدریاتیک - مدیترانه ) را بخود جذب کرد.این دوره با ورود سربازان[ ویکتور امانوئل] پادشاه ایتالیا به رم در سال 1870 به پایان رسید. در سالهای 70 1860، کوشش فراوانی برای وادار ساختن[ پاپ] به دست برداری از حقوقی که به نمایندگی از سوی کلیسا برای خود قائل بود، بعمل آمد،اما[ پاپ] بعنوان شخصی که یک[ قدرت برترالهی] را نمایندگی می کند، به این امر راضی نشد و پس از ورود سربازان سلطنتی به رم ، پاپ به[ واتیکان نقل مکان کرد. با تائید موافقتنامه لاتران 19 در فوریه 1870 و[ قانون ضمانت] ماه مه 1971،ایتالیا حاکمیت کلیسا بر لاتران ، واتیکان - ویلای پاپ و باغهای مربوطه را برسمیت شناخت ،امااین امر، بوسیله [پاپ پیوس پنجم] و جانشینانش مورد تائید قرار نگرفت ، تا آن که کلیسا دو موافقتنامه با دولت [موسولینی] امضاء کرد. براساس یک موافقتنامه مذهب رسمی کشور کاتولیک اعلام و حقوق مربوط به آن ، به [قانون] سپرده شد. براساس موافقتنامه دیگر به مساحتی معادل 44 - هتکار حق حاکمیت یافت و واتیکان کشوری بی طرف اعلام گردید. قانون اساسی جدیدایتالیا درسال 1947 نیز بخش دوم موافقتنامه را تایید کرد،امااز سال 1967 گفتگو برای موافقتنامه دیگری آغاز گشت و تا مساله [مذهب رسمی] حذف گردد و در عین حال حاکمیت [واتیکان] زیر سئوال قرار نگیرد.
... علیرغم مقاومت واتیکان ، سرانجام در سال پیش - 1985 میلادی ،این قرارداد بسته شد و ضمن حفظ احترام ظاهری[ واتیکان] ، مذهب رسمی کاتولیسم ،از قانون جمهوری ایتالی، حذف شد و مزایای دیگری که دولت ایتالی، مجبور به مراعات آنها بود، لغو گردید، ولی به استقلال سیاسی ،اقتصادی و مذهبی واتیکان ، همچنان صحه گذاشته شد!
بررسی شرایط کنونی حاکم بر[ واتیکان] و چگونگی[ حاکمیت پاپ] و روش سیاسی - مذهبی فعلی آن نیازمند فرصت بیشتر و دیگری است که اگر توفیق حاصل شد، در شماره دیگری به آن خواهیم پرداخت .
پایان
پاورقی ها:
1. CONST NTINLAN BASILICA
2. CARDINAL SECRETARY OF STATE
3.(y OF STATE ata sec
4. CIL FOR THE FUBLIC COUI
5. THE SACRED CONGREGATIONS
6. INTERNATIONAL REGISTER OF CULTURAL WORKS UNDER SPEEIAL PROTECTION IN CASE OF ARMED CONFLICT
7. THE PONTIFICAL ACADAMY OF SCIENCES
8. TOWER OF THE WINDS
9. CATICAN POLY GLOT PRESS
10.این نشریات ،از واتیکان منتشر می گردد، ولی نشریات وابسته به واتیکان ، سراسر دنیا و زبانهای گوناگون ، بالغ بر پنج هزار نوع با دو میلیارد تیراژاست ...
11. SAINT JCHN LATERN .
12. PONIIFICAL COMMISSION .
13. GOCERNATE .
14. PAPAL MARCH .
15. CHARLES GOUNOD .
16. PACLINE .
17. BORGIA .
18. PORTA .
19. LATERN TREATY .
